Vervolgcursus Schematherapie Partnerrelaties

Schematherapie wordt doorgaans toegepast in individuele of groepssettingen, zowel ambulant als klinisch. Maar ook binnen partnerrelaties kan schematherapie van grote waarde zijn — zeker wanneer één of beide partners te maken hebben met persoonlijkheidsproblematiek.

Een partnerrelatie is immers een voortdurend samenspel van ieders schema’s en onderliggende basisbehoeften. Gevoelens van veiligheid, verbondenheid en autonomie zijn daarbij essentieel voor een gezonde relatieontwikkeling. Wanneer deze behoeften structureel onvervuld blijven, kunnen hardnekkige schema’s en copingstrategieën worden geactiveerd. Partners raken dan al snel verstrikt in terugkerende, pijnlijke interactiepatronen.

ST-PA (Schematherapie voor Partnerrelaties) richt zich op het herkennen en vervullen van die basisbehoeften — bij beide partners. De therapeut maakt daarbij gebruik van ‘parallelle schematherapie’: een flexibele combinatie van individuele én gezamenlijke sessies. Deze werkwijze vraagt om een specifieke houding van de therapeut: gebalanceerde partijdigheid, waarbij beide partners evenveel erkenning en ruimte krijgen.

Binnen ST-PA worden cognitieve, experiëntiële en gedragsmatige technieken geïntegreerd vanuit het principe van limited reparenting. Daarmee wordt gewerkt aan herstel — zowel individueel als relationeel.

Wat zijn de doelstellingen van ST-PA?

• Partners leren elkaars schema’s, modi en copingstijlen herkennen en begrijpen.
• Beide partners leren zicht te krijgen op hun eigen basisbehoeften én die van de ander.
• De focus ligt niet per se op het behouden van de relatie, maar op het herstellen van fundamentele behoeften — ongeacht de uitkomst van de relatie.

DAG 1:

Een inleiding op ST-C: méér dan oude wijn in nieuwe zakken.

De evolutie van een partnerrelatie: wederzijdse perspectieven en wensen tot verandering.

Op weg naar verandering: een stappenplan.

Psycho-educatie: de link tussen actuele coping en onderliggende basisbehoeften.

Introductie van de ‘Moduscirkel:’ de relationele betekenis van ‘Modi’.

Het onderscheid tussen ‘frontstage’ versus ‘backstage’ en de kracht van perspectievenwisselingen.

Het onderbreken van de ‘Moduscirkel’: Uitdagingen en aandachtspunten.

DAG 2:

Het onderbreken van de ‘Moduscirkel: verder aan de slag.

Communicatie: Focus op de diepere lagen.

Het inzetten en gebruiken van experiëntiële technieken binnen de partnerrelatie.

De ‘Gezonde Volwassene’ verstevigen

Communicatie: het bevorderen van ‘verbindingstaal’.

Het inzetten van huiswerkopdrachten.

DAG 3:

Externaliserende problematiek: toegang krijgen tot de kwetsbare kant.

Internaliserende problematiek: versterking van de autonomie.

Bijzondere problemen in een partnerrelatie: enkele basisregels.

‘Meervoudige partijdigheid’ versus ‘Gewogen partijdigheid’.

Alterneren tussen individuele ST en ST-C: onbegonnen werk of een krachtige tool?

De impact en betekenis van affaires.

De kracht van verontschuldigen: louter woorden of meer?

Als scheiding onvermijdelijk wordt.

DAG 4:

Integratie van het model o.b.v. casuïstiek.

Integratieve praktijktoets.

Na afloop van de cursus:

Inzicht in complexe partnerrelaties

Deelnemers hebben kennis van de specifieke uitdagingen en valkuilen bij partnerrelatietherapie waarin één of beide partners kampen met ernstige persoonlijkheidsproblematiek.

Casusconceptualisatie bij partnerrelaties

Deelnemers kunnen op basis van het ST-C model patronen binnen de relatie herkennen en in kaart brengen aan de hand van een specifiek ontwikkelde casusconceptualisatie.

Herkennen van schema’s en copingstijlen

Deelnemers zijn in staat om de onderliggende schema’s, modi en copingstrategieën van beide partners te identificeren, inclusief de bijbehorende triggers en boodschappen. Vervullen van basisbehoeften
Cursisten leren hoe zij zowel eigen als andermans fundamentele emotionele behoeften kunnen herkennen en bespreekbaar maken binnen de relatiecontext.

Psycho-educatie en communicatie

Deelnemers kunnen psycho-educatie geven over het ST-C model, samen met beide partners de Moduscirkel invullen, en disfunctionele interactiepatronen (‘partnerstrijd’) herkennen en actief onderbreken.

Werken met het Modusmodel

Cursisten kunnen het Modusmodel inzetten binnen de behandeling door gebruik te maken van technieken als perspectiefwisseling, limited reparenting en gezamenlijke imaginatie- en stoelentechnieken.

Toepassing van technieken

Deelnemers beheersen het toepassen van cognitieve en gedragsmatige interventies, inclusief het inzetten van huiswerkopdrachten om het proces tussen de sessies te versterken.

Therapeutische focus

De nadruk in de behandeling ligt niet per se op het behoud van de relatie, maar op het herstel van verbinding en de vervulling van kernbehoeften bij beide partners.

Hulpverleners met een postdoctorale opleiding of vaktherapeuten (RVB), die werken met partnerrelatie waarbij een van de partners of beide partners een persoonlijkheidsstoornis heeft en die al enige ervaring hebben opgedaan met schematherapie (bij voorkeur in combinatie met supervisie of deelname aan een intervisiegroep).

Voor deelname aan deze cursus is minimaal een geaccrediteerde (succesvol afgeronde) cursus ‘Basiscursus Schematherapie’ van 25 uur vereist.

VSt: Vereniging voor Schematherapie

NVRG

Roediger, E., Stevens, B., Brockman, R. (2018). Contextual Schematherapy. An integrative approach to personality disorders, emotional dysregulation & interpersonal functioning. Oakland (CA), New Harbinger Publications, inc.

Simeone-DiFrancesco, C., Roediger, E., & Stevens, B. (2015). Schematherapy with couples. New York, NY: Wiley

Schobre, P. (2021). De onderstroom die niemand ziet, bepaalt de richting op elk gebied. Schematherapie bij een partnerrelatie In: Hornsveld, H., Bögels, H., Grandia, H. (2021). Casusboek Schematherapie. 21 Voorbeelden uit de praktijk.

Voorbereiding per cursusdag (oefenen huiswerk vorige bijeenkomst, lezen literatuur, casuïstiek kiezen voor de lesdag) maximaal 4 uur.

Bovengenoemd aantal uren is een ruimte schatting om te voorkomen dat de studiebelasting in de praktijk zwaarder valt dan verwacht.

Op welke momenten en in welke vorm worden de competenties en leerdoelen van de cursisten getoetst?

Gedurende de vierdaagse ontvangen cursisten aansluitend op de praktijkoefeningen permanent feedback. Tijdens de vierde dag vindt een integrale praktijktoets plaats o.b.v. een door de docent aangebrachte casus. Deze praktijktoets wordt in kleine groep voorbereid en vormt een afspiegeling van de opzet van de cursus. Zowel op individueel als op groepsniveau integreren de deelnemers hun kennis (o.m. via een casusconceptualisatie) en vaardigheden (op zowel cognitief, experiëntieel als gedragsniveau).

Op wat voor manier geven de docenten feedback?

De docent geeft zowel feedback op individueel als op groepsniveau (zie ook hoger).

Wanneer is een cursist geslaagd voor de toets en wanneer is herkansing nodig en in welke vorm?

De cursist is geslaagd als hij/zij voldoende blijk geeft van theoretische en praktische integratie van de cursus d.m.v. participatie aan en demonstratie van de praktijktoets. Indien een cursist op onvoldoende wijze blijk kan geven van de theoretische en praktische integratie tijdens de praktijktoets zal de cursist een individuele specifieke schriftelijke opdracht krijgen. Het betreft dan de theoretische en praktische uitwerking van eigen casuïstiek (cq. Schematherapie voor partnerrelaties). Bij positieve beoordeling ontvangt de betrokken cursist het certificaat